PrEP дегеніміз не?
Экспозицияға дейінгі алдын-алу немесе экспозицияға дейінгі алдын-алу – бұл АИТВ-теріс адамдарға АИТВ жұқтыру қаупі бар адамдарға АИТВ жұқтырудан қорғауға көмектесетін әдіс. PrEP АИТВ өмір сүретін адамдарды емдеуге арналған антиретровирустық препараттарды (AРВП) пайдаланады. Тенофовир 300 мг (TDF) + эмтицитабин 200 мг (FTC) немесе Доквир[1][2] препараттарының комбинациясын күнделікті немесе ситуациялық, ауызша қабылдау әлемде БДАА /PrEP үшін танылған эталон болып табылады.
БДАА/PrEP мүшеқаптармен мен майлағыштарды қолданумен, мінез-құлық бойынша кеңес берумен, байланыстан кейінгі алдын-алумен, жыныстық жолмен берілетін инфекцияларды (ЖЖБИ) емдеумен, ерікті түрде сүндеттелуімен және АИТВ өмір сүретін серіктестерге антиретровирустық терапиямен бірге АИТВ алдын- алудың тағы бір әдісі.
Зерттеулер көрсеткендей, егер дұрыс қолданылса, БДАА инфекция ықтималдығын 80-90% төмендетуі мүмкін. БДАА тиімділігі препараттарды қабылдауға бейімділікке байланысты.
- КР
АҚШ: https://www.cdc.gov/hiv/pdf/risk/prep/cdc-hiv-prep-guidelines-2017.pdf 45 бет.
- Еуропалық КР https://www.eacsociety.org/media/guidelines-11.0_ru_fin_interactive.pdf 23 бет.
Әлемдегі PrEP
2012 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) алғаш рет АИТВ-инфекциясының таралуымен күресудің жаңа әдісін – байланысқа дейінгі алдын-алуды (БДАА) немесе экспозицияға дейінгі алдын-алуды (PrEP) ұсынды. Содан бері бұл шараны әлемнің 97-ден астам елі қандай да бір түрде енгізді.
ҚР PrEP
Қазақстанда АИТВ қатысты байланысқа дейінгі алдын-алу халықтың негізгі топтарына ЖИТС орталықтарында тегін ұсынылады.
PrEP қалай қабылдауға болады?
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДСҰ) prep қабылдаудың екі режимін ұсынады: күнделікті (күніне бір таблетка), сондай-ақ қажет болған жағдайда жыныстық қатынастан 12 сағат бұрын 2 PrEP таблеткасын, содан кейін ықтимал қауіпті жыныстық қатынастан кейін 24 және 48 сағаттан кейін бір таблетканы қабылдау қажет[1].
Ағзада қажетті препараттың концентрациясын сақтау үшін [2], жыныстық қатынастан кейін екі күн ішінде PrEP қабылдау өте маңызды.
- Бұл схема Лаквер препаратының ұсынылған ДСИ схемасы емес.
- https://www.who.int/news/item/26-07-2022-who-launched-new-implementation-guidance-for-simplified-and-differentiated-service-delivery-of-prep