Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының дәрігер-эпидемиологы А. С. Цзи.
АИТВ-инфекциясының таралуын шектеу саласындағы тиімді шаралардың бірі – «Зиянды азайту» бағдарламалары. Қазақстан Республикасындағы зиянды азайту жөніндегі алғашқы бағдарламаларды БҰҰ агенттіктері мен Сорос-Қазақстан қоры 1997 жылы қолдады. Жоба ЮНЭЙДС қолдауымен Қарағанды облысы Теміртау қаласында инъекциялық есірткі тұтынушылар арасында Қазақстанда алғашқы эпидемия кезінде эпидемияға қарсы шара ретінде ұйымдастырылды. 2000 жылдан бастап халықтың осал топтары арасында алдын алу іс-шараларын жүргізу мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен көзделген. 2001 жылы зиянды төмендету тәсілдері мен элементтері «Қазақстан Республикасында ЖИТС індетіне қарсы іс-қимыл жөніндегі 2001-2005 жылдарға арналған бағдарламаға», ЖИТС індетіне қарсы іс-қимыл жөніндегі 2006-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаға, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған «Денсаулық» мемлекеттік бағдарламасына енгізілді.
Шприцтер, мүшеқаптар ақпараттық және білім беру материалдары, спирттік майлықтары және т.б. материалдарын таратудан басқа, «Зиянды азайту» бағдарламалары аясында әңгіме қатысушылары көп болатын бетпе-бет сөйлесу немесе шағын сессиялар түрінде психоәлеуметтік кеңес беру өте маңызды.
Кеңес беру үрдісі үш кезеңге бөлінеді: тестке дейінгі, тесттен кейінгі және кейінгі кеңес беру. АИТВ туралы кеңес беру клиенттердің қажеттіліктеріне бейімделген. Кеңес берудің мазмұны мен тәсілдері айтарлықтай дәрежеде нысаналы топқа байланысты өзгеріп отырады: ерлер, әйелдер, жасөспірімдер, ерлермен жыныстық қатынастары бар ерлер (ЕЖЕ), инъекциялық есірткіні тұтынатын адамдар (ИЕТА), секс-қызметкерлер (СҚ) және т. б.
«Клиент назарда» қағидаты бойынша құрылған жұмыс клиенттің жеке қажеттіліктеріне негізделген интерактивті үрдіс болып табылады. Кеңесші қатаң әдістерді пайдаланбайды, оның әрекеттері клиентті ойлануға, мәлімдемелерге және тәуелсіз шешім қабылдауға ынталандыруға бағытталған. Кеңесші тек ақпарат беріп қана қоймайды. Оның мақсаты-клиенттің өз болашағына қатысты ықтимал алдын-алу шаралары мен шешімдерін талқылау.
Бұл тәсіл клиенттің жеке ерекшеліктерін түсінуді талап етеді: мінез-құлық, өмір салты, жыныстық қалаулар нәсіл/этникалық топ, мәдениет, білім деңгейі, әлеуметтік және экономикалық жағдай, сондай-ақ жеке тұлғаны еркін таңдау және өзін-өзі анықтау құқығы мен қабілетін тану.
Құпиялылық дегеніміз-клиенттің жағдайын немесе мәселелерін бөтен адамдармен талқылауға тыйым салу.
Көптеген адамдар зардаптарынан (отбасынан және/немесе қоғамнан шеттету) қорқып, АИТВ қызметтеріне қол жеткізуге қорқады. Олар үшін құпиялылыққа кепілдік беру өте маңызды. Құпиялылық АИТВ алдын алу және күтім көрсету қызметтерін талқылау үшін маңызды болып табылатын кеңесші мен клиент арасындағы сенімді қарым-қатынасты орнатуға көмектеседі.
Құпиялылық әсіресе топтық кеңес беруде маңызды. Алдын ала топтағы әрбір адам топтық кеңес беруге қатысуға келісімін растауы және басқа қатысушылар туралы ақпаратты жарияламау үшін жауапкершілікті қабылдауы керек.
Кеңесші адамға шынайы қызығушылық пен оған көмектесуге ниетті болуы керек. Жалпы адамзатты сүю емес, оның нақты өкілін құрметтеу маңызды. Адамдар өздеріне қалай қарайтынын нәзік сезінетінін және соған сәйкес әрекет ететінін ұмытпауымыз керек.
Кеңес беру кезінде клиентке барынша назар аудару керек, бөгде істермен айналыспау керек (телефонмен сөйлесу, әріптестеріне кіруге рұқсат беру және олармен кейбір, тіпті маңызды мәселелерді талқылау және т.б.).
Клиентке сөйлеуге барынша мүмкіндік беру керек.
Кеңесші детективке ұқсамауы керек. Егер кеңес беруші клиентті тым ашық айтуға мәжбүрлейтін болса, кездесуден кейін, кінәні сезінудің нәтижесінде клиент кеңес беру кезінде қабылдаған оң шешімдерден бас тартуы мүмкін, сонымен қатар кеңесшіге қорқыныш пен сенімсіздікпен қарай бастайды.
Кәсіби құпияны сақтау керек. Егер кеңес беруші қандай да бір себептермен клиент туралы ақпаратты басқалармен бөлісуге міндетті болса, бұл туралы клиентті әңгіменің басында хабардар ету керек.
