Author: Нуржамал Кабанбаева

«Кемсітушілік – адам құқықтарының бұзылуы және оны елемеуге болмайды. Әр адам өз өмірін құрметпен және абыроймен өткізе білуі керек». БҰҰ 8-ші Бас хатшысы Пан Ги Мун «Кемсіту нөл» күні немесе кемсітушілікке қарсы күрес күні 2014 жылдан бері БҰҰ шешімімен жыл сайын 1 наурызда атап өтіледі. Кемсітушілікке қарсы күрес күнін белгілеудің бастамашысы ЮНЭЙДС – БҰҰ  АИТВ/ЖИТС бойынша бағдарламасының басшысы болды. Дискриминация (латын тілінен аударғанда Discriminatio – бөлу) – «ұнтақтау». Қазіргі ұғымда бұл сөз адам құқықтарының әртүрлі негіздер бойынша (әлеуметтік, діни, нәсілдік, ұлттық, гендерлік, т.б.) шектелуін білдіру үшін қолданылады және әртүрлі тәсілдермен жүзеге асырылуы мүмкін. Мұны қазіргі заманғы мемлекеттердің барлығы бастан өткерген тарихи тәжірибе дәлелдейді. Олардың градациясы әділетсіз қарым-қатынастан бастап қорлау мен мемлекеттік деңгейде құқықтарды шектеуге дейін.

2024 жылғы 29 ақпанда Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының мамандары (алдын алу және қоғаммен байланыс, эпидемиологиялық қадағалау, диспансерлік бөлімшелер) АИТВ  алдын алу бойынша жауапты медицина қызметкерлерінің, сондай-ақ облыстың жастар денсаулық орталықтарының қызметкерлерінің қатысуымен облыстық семинар өткізді. Семинардың тақырыбы аймақтағы эпидемиологиялық ахуал, халықтың әртүрлі санаттарындағы АИТВ тестілеу көрсеткіштері, клиникалық көріністер, Қолданыстағы НҚА, жастардың АИТВ скринингі тұрғысынан емхана қызметкерлерінің функционалдық міндеттері болды. Қатысушыларға ақпараттық және білім беру материалдары брошюралар мен плакаттар түрінде таратылды.

Халықпен жоспарлы жұмыс шеңберінде Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының алдын алу және қоғаммен байланыс бөлімінің қызметкерлері «Тұрар Рысқұлов» саябағында ақпараттық-білім беру материалдарын тарата отырып, «АИТВ жеке алдын алу» тақырыбында келушілермен әңгімелер мен минисессиялар өткізді.

2024 жылдың 28 ақпанында Жамбыл облыстық ЖИТС орталығында «Оба және тырысқақ эпидемиологиясы, клиникасы, аса қауіпті инфекция жағдайын анықтау кезіндегі іс-әрекет алгоритмі, науқастан және байланыста болған адамдардан биоматериалды тасымалдау». Дәрісті Жамбыл облыстық обаға қарсы күрес стансасының маманы оқыды. Сондай-ақ Конго-Қырым геморрагиялық қызбасы туралы қысқаша дәріс оқылды. Оба мен КҚГҚ табиғи ошақтары да Жамбыл облысында орналасқан.

Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының эпидемиолог-дәрігерлері жоспарлы бірлескен жұмыс шеңберінде Тараз қаласының тергеу изоляторына және түзеу мекемелеріне мониторингтік сапардың қорытындысы бойынша консультациялық-әдістемелік көмек көрсету мақсатында Жамбыл облысы ҚАЖД медицина қызметкерлерімен кездесу өткізді. Сондай-ақ, 5.1, 5.2, 6.3 Жол картасының индикаторларын орындау бойынша жұмыстар түсіндірілді.

Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының эпидемиолог дәрігері Г.А. Калметова психикалық денсаулық орталығында АИТВ/ЖИТС биологиялық қорғау және алдын алу тақырыбында жоспарлы семинар өткізді. Семинарларға эпидемиологиялық ахуал, инфекцияларды тоқтату бойынша кешенді іс-шараларды орындау кезіндегі қызметтердің өзара әрекет алгоритмі, инфекциялық бақылау мәселелері талданды, сондай-ақ 4-ші буынның жедел тесттерімен тестілеуді өткізу бойынша тренинг өткізілді.

Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының қызметкерлері халықпен жұмысты жалғастырды. Бұл жолы 7 шағын аудан қамтылды. Мамандар өтіп бара жатқан адамдармен, саудагерлермен, дүкенге келушілермен және оптиканың қызметкерлерімен  сөйлесті. Әңгіме тақырыбы АИТВ/ЖИТС жеке алдын алу, мәселенің өзектілігі болды. Адамдар табиғи  танытты.

1 наурыз-кемсітушілікке қарсы күрес күні (ZeroDiscrimination Day). 2024 жылғы кемсітушіліктің нөлдік күнінің тақырыбы: «Әркімнің денсаулығын қорғау, әркімнің құқығын қорғау». Өткізілетін іс — шаралардың негізгі мақсаты-АИТВ өмір сүретін адамдардың мәселелеріне назар аудару, кемсітушілікке жол бермеу, АИТВ осалдығына әсер ететін және АИТВ медициналық қызметтерге қол жеткізуіне кедергі келтіретін факторларды жою.

https://www.unaids.org/ru/2024-zero-discrimination-day

КТҒКО (Кардиология және трансплантология ғылыми-клиникалық орталығы) Жамбыл облысының тұрғындарын тестілеумен қамту бойынша НҚА танысуға, сондай-ақ 2023 жылдың 12 айында Жамбыл облысы бойынша АИТВ-инфекциясы бойынша статистикалық деректер семинарына қатысушыларға жеткізуге арналған семинар өткізілді. Семинарды облыстық ЖИТС орталығының дәрігер-эпидемиологы Г.А. Калметова өткізді. Сонымен қатар, семинарда жедел тестілеу ережелері, апаттық жағдайлар кезіндегі әрекеттер алгоритмі, облыстық ЖИТС орталығының  зертханасына АИТВ зерттеуге биоматериалды алу, сақтау, тасымалдау және жеткізу ережелері қаралды.