Жамбыл облыстық ЖИТС орталығында 5 маусымда өтетін республикалық референдумді өткізу бойынша түсіндіру жұмыстарын облыстық қан орталығының директоры Гулам Умаров Мұхтарұлы жүргізді және
Қазақстан Республикасы Конституциясының баптары мен жаңа түзетулерін оқып берді. Және қызметкерлердің сұрақтарына жауап берді.
Республикалық референдум 2022 жылғы 5 маусымда өтеді.
АИТВ-инфекциясы және басқа да ауру тудыратын қоздырғыштар
Жыл сайын мамырдың үшінші жексенбісі бүкіл әлемде ЖИТС-тен қайтыс болғандарды еске алу күні боп белгіленген. Бұл – АИТВ/ЖИТС-пен ауыратындарды қолдаудың символы және осы ауру кесірінен өмірден өткендерді еске түсіретін күн. Биыл 17 мамырға сәйкес келген бұл күн әлемде 37-рет аталып өтілмек.
Ғасыр індетінен қайтыс болғандар күні алғаш рет 1983 жылы Сан-Франциско қаласында (АҚШ) атап өтілді, оның мақсаты – адамның ұлты мен жынысы, жасы және әлеуметтік мәртебесіне қарамайтын ЖИТС ауруымен ауырған адамдарды еске алумен қатар, эпидемиядан зардап шеккен адамдарды қолдау, қоғам назарын осы проблемаға аудару, АИТВ-мен өмір сүретін адамдарды кемсітушілікпен күресу, жұқпаның таралуына қарсы тұру.
Әлемде 37,9 миллион адам АИТВ-мен өмір сүреді, 770 мың адам ЖИТС-пен байланысты аурулардан көз жұмды.
Бүгінде Қазақстанда АИТВ инфекциясына шалдыққандардың саны 37 мыңнан асып жығылды. Бұл індет елімізде алғаш рет 1989 жылы тіркелінді, ал Жамбыл облысында бірінші жағдай 1990 жылы шетел азаматынан анықталған болатын. Осы уақыттан облысымызда бұл вирусқа шалдыққандардың саны үдемелі қарқынмен 1268 (2020 жылдың 1 сәуіріне дейін ресми тіркелгендер саны) адамға жетті. Тек ағымдағы жылдың үш айы ішінде АИТВ-ны жұқтырудың 25 жағдайы тіркелді, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бірдей деңгейде тіркелініп отыр.
Инфекция 20-59 жас аралығындағы азаматтар арасында белең алуда. АИТВ үш жолмен ғана жұғады, атап айтқанда, жүкті әйелден балаға, жыныстық қатынас және теріге ине арқылы инъекцияларды жасау арқылы.
Бүгінде АИТВ-дан қорғайтын вакцина ойлап табылмаған, індет негізінен бей-берекетсіз жыныстық қатынасқа түсу, оның барысында жеке қорғаныс заттарын пайдаланбау, ортақ ине арқылы есірткіні пайдалану жолдарымен жұғатындықтан, одан сақтану адамның өзіне байланысты. АИТВ адамның қанында болатын инфекция, сондықтан оны қанның талдауын жасату арқылы ғана анықтауға болады. Республика өңірлерінде орналасқан ЖИТС орталықтарында, соның ішінде Жамбыл облыстық ЖИТС-орталығында АИТВ-ға тексерілу кез-келген азамат үшін тегін жүргізіледі, талдау нәтижесі 1 күн ішінде дайын болады. АИТВ-ға қарсы ем бүгінгі күні ойлап табылмаған, тек антиретровирустық препараттарды пайдалану, салауатты өмір салтын ұстану, дәрігердің нұсқамаларын бұлжытпай орындау арқылы ғана оған шалдыққан адамның өмірін бірнеше жылға ұзартуға болады. Инфекцияның алғашқы белгілеріне жүдеу, әлсіреу лимфа бездерінің ұлғаюын және т.б. жатқызуға болады, сондай-ақ ол басқада жұқпалы ауруларға ұқсас өрбитіндіктен оны бірден анықтау кейде мүмкін болмайды. Вирус адамның иммундық жүйесін бұзатындықтан, ол көптеген аурулардың пайда болуына, бойда бар сырқаттардың өршуіне алып келеді. Бұл аурулардың көзі АИТВ инфекциясы болып отырғандығын тек қанды ЖИТС орталығындағы иммуно-ферменттік зертханаға тапсыру арқылы ғана анықтауға болады.
АИТВ инфекциясы бар адамдар тұрғылықты жері бойынша ЖИТС орталығының базасында тіркелген. Олар өз індеттері туралы және инфекцияны өзге адамдарға қасақана жұқтырғаны үшін қарастырылған жауапкершіліктер туралы жақсы біледі. Оның үстіне, АИТВ құшақтасудан, қол алысудан, сүйісуден, бірге бассейінге түсуден, тамақтанудан жұқпайды. АИТВ-инфекциясы бар науқастарды тіпті қоғамнан да оқшаулауға болмайды, олармен бір ортада өмір сүруден қорқудың қажеті жоқ. Онымен қоса, бұл індетке қандай да бір себептермен тап болған кез-келген азаматтың құқығы ҚР заңнамаларымен қорғалған. АИТВ-инфекциясының таралуын ескерту жөніндегі негізгі іс-шаралар АИТВ жұқтыру мәселесінде тұрғындарды қауіпсіз мінез-құлық дағдыларына үйрету болып табылады. Белгілі бір ерекше мінез-құлықты немесе өмір салтымен ерекшеленетін кейбір тұрғындар тобы АИТВ жұқпасын анағұрлым жоғары қауіпті жұқтыруға тап болуы мүмкін.
АИТВ жұқпасынан вирустың қасиетін, оның берілуі мен алдын алу шараларын біле отырып, өзіңді қорғауға болады.
Жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (ЖЖБИ) бар болған жағдайда, АИТВ жұқпасының берілу қауіпі жыныстық байланыс кезінде 2-5 есеге артады. Ашық жарасы бар (мысалы, ұшық) жыныстық жолмен берілетін инфекциялар болған кезде, тіпті қауіпті.
Егер қанмен, ұрық сұйықтығымен, жатыр секретімен байланыс болмаса, АИТВ жұқпасының жұғу мүмкіндігі жоқ.
Ал бүгінгі таңда COVID-19 пандемиясы бүкіл әлемдегі саясаткерлердің, медицина қызметкерлері және миллиондаған адамдардың күн тәртібіндегі басты мәселесі болып тұр. Сондықтан әлем ғалымдары COVID-19 вирусының АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға тигізер әсерін зерттеуді жалғастыруда. Зерттеу нәтижесі дайын болғанға дейін АИТВ-мен өмір сүретін адамдар өз денсаулығына абай болуы керек және COVID-19 профилактикасы бойынша ұсыныстарды қатаң сақтауы қажет
АИТВ-адамның иммун тапшылығы вирусы
ЖИТС- жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы
Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының бас дәрігері Исмагулов Ерлан Толалиевич
Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының бас дәрігерінің орынбасары Абдикеримова Орынкүл Жетесқызы
ЖИТС кезіндегі психикалық бұзылыстар
(ЖИТС, ағылш. AIDS) – аса қатерлі вирустық дерт. Қоздырушы – адамның иммундық дефицит вирусы HIV (ИДВ) Вирус иммундық жүйесінің жасушаларының жұмысын бұзып, жойып, нәтижесінде жүре пайда болған иммундық дефицитінің синдромы (ЖИТС) пайда болып, адам организімінің қорғаныс механизмдерінің жұмысы бұзылып, инфекциямен қатерлі ісіктерден кәдімгі иммунды статус қалыпта болған жағдайда дамымайтын оппортунисттік аурулар пайда болады.
АИТВ/ЖИТС ең алғаш 1981 жылы АҚШ –та тіркелген. АИТВ (Адамның иммун тапшылығы вирусы) вирусынан туындайды. Жұқпа ағзаға түскенде адамды аурудан қорғайтын иммундық жүйесін зақымдайды. Иммундық жүйе зақымданған кезде адам организмінің жұқпалы ауруларға қарсы тұру қабілеті күрт төмендеп кетеді.Тіпті, сау қорғаныш жүйелері тез жеңетін әдеттегі жеңіл аурулардың соңы асқынып, қатерге соқтыруы мүмкін.
Әрбір адам жынысына, жасына, ұлтына қарамастан АИТВ –ны жұқтыруы әбден мүмкін. АИТВ вирусы оны жұқтырған адамда іштей дамып, бірнеше жылдар бойы білінбеуі де ықтимал.
Жұғу жолдары: АИТВ жұқтырған адам- жұқпаны (вирус) жұқтыру көзі болып табылады. Ешқандай ауру белгілері байқалмайтындықтан, жұқпа тасмалдаушылар өте қауіпті. АИТВ жұқпасы көп мөлшерде қанда, шәует (сперма) сұйығында, қынап кілегейінде, емшек сүтінде болады.
АИТВ/ЖИТС жұқпасын жұқтыру кезіндегі психикалық бұзылыстар екі түрлі фактормен көрінеді.
1.Жалпы улану және нейрондарының зақымдануы;
2.Дауасыз ауру екенін білгеннен кейінгі психикалық күйзеліс. Аталған факторлар аурудың өршуіне себеп болады. Психикалық бұзылыс АИТВ диагнозы қойылғанан кейін науқас адамның тұлғалық ерекшеліктеріне байланысты болады. Жазылмайтын ауруға душар болғанын білген соң дамитын психикалык стресс. Психологиялық реакциялар өте тез дамиды: беймаздық, күмәншілдік, эмоционалды тұрақсыз, ренжігіш болып келеді.
Клиникасы: Орталық жүйке жүйесінің нейрондарды зақымдаушы нейротропты жұпа әсерінен науқастың иммунитеті төмендеуі нәтижесінде психикалық ауытқу пайда болады. Инкубациялық кезеңі 1ай – 5жыл. Көп деген науқастарда манифестацияға дейін апатия, жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі, ұйқының бұзылуы, көңіл-күйдің төмендеуі пайда болады. Бұл аурудың алғашқы сатысынан бастап психогенді бұзылыстар невротикалық немесе психикалық түрде болады. Науқастар ЖИТС-пен ауыратынын білгеннен кейін бірден депрессияға, өзін-өзі кінәлауға, бұл жағдайдан шыға алмауына, тіпті өз-өзіне қол жұмсауға тырысады. Науқастарда дисфория, есалаң сияқты мінез-құлықтар пайда болады, ашуланшақ кейде ұстамалы аурулар болады. Өзінің ауруын момойындағанан кейін симптомдар күшейе түседі. Бұл кезде ажитация, ұйқының бұзылуы, анорекция, үрейдің басым болуы, тіпті дәрігерді ұрып жіберуі мүмкін.
Диагностикасы: АИТВ/ЖИТС жұқтыру кезеңінде психикалық бұзылысты невротикалық спидофобиялық синдромнан ажыратып алу керек.
Анализдер тапсыру керек;
Дәрігер мамандарға қаралу керек;
Психиатр дәрігердің қарауында болу керек.
Емі: Аурудың ауырлық дәрежесіне және клиникалық көрінісіне байланысты тағайындалады.
Этиотропты;
Симптоматикалық.
Қорытынды: АИТВ/ЖИТС тасмалдаушыларды анықтап, жұғу арнасын сенімді түрде жауып тастау. Осы мақсатта көптеген елдерде мынадай шаралар жүргізіліп жатыр: халықтың (тұрғындардың) кейбір топтарын сөзсіз және жоспарлы түрде лабораториялық тексеруден өткізу; донорлық, қанды, сперманы, органдарды тексеру; гемофилиямен ауыратындарды, нашақорларды, гомосексуалистерді, жезөкшелерді тексеру; АИТВ/ЖИТС-пен ауырғандарға консультация және көмек беретін комиссия жұмыстарын ұйымдастыру. Қорыта айтқанда Салауатты өмір салтын қалыптастырып, әдепті өмір сүріп, отбасы бірлігі берік болса, зиянды әдеттер арақ-шарап ішіп, наша тартудан, кездейсоқ жыныстық жақындасудан аулақ болса, әрбір адам өзін-өзі АИТВ/ЖИТС-тен қорғай алады.
Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының №11сенім пуктінің психологы Сунгибаев Бауыржан Мэлсулы.
Әйелдерге, әсіресе ерлердің қысым көрсетуі-қоғамдық денсаулық сақтаудың және адам құқықтарының бұзылуының маңызды мәселесі болып табылады.
ДДҰ жариялаған зорлық-зомбылықтың жаһандық таралуы туралы мәліметтерге сәйкес, әлемдегі әрбір үшінші әйел (35%) өмір бойы ер адам тарапынан немесе басқа адам тарапынан зорлық-зомбылыққа ұшырайды.
Зорлық-зомбылық әйелдердің физикалық, психикалық, жыныстық және репродуктивті денсаулығына теріс әсер етуі мүмкін, ал кейбір жағдайларда АИТВ жұқтыру қаупін арттырады.
Зорлық-зомбылықты білімі төмен, балалық шағында зорлық-зомбылыққа ұшыраған, анасына қатысты зорлық-зомбылықтың куәсі болған, алкогольді асыра пайдаланған, теңсіздікке негізделген гендерлік нормаларды, соның ішінде зорлық-зомбылыққа төзімділікті бөлісетін және әйелдерден артықшылық сезінетін ер адамдар көбірек көрсетеді.
Балалық шағында заңсыз қарым-қатынасқа түскен және қысымға шыдамды қарым-қатынаста болған, ерлердің үстемдігі мен әйелдердің бағыныштылығы туралы түсініктері бар әйелдер ер адамның зорлық-зомбылығына көбірек ұшырайды.
Қолда бар деректерге сәйкес, әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге көмектесетін ақпараттық-түсіндіру жұмысы мен консультациялар, сондай-ақ үйде болу ерлер тарапынан әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың алдын алуға және ауқымын қысқартуға ықпал етеді.
Жанжал мен жанжалдан кейінгі жағдайлар, мысалы, жақын серіктес тарапынан зорлық-зомбылықты күшейтіп, әйелдерге қатысты зорлық-зомбылықтың қосымша түрлерін тудыруы мүмкін.
Ғ.Ү. САДЫБЕКОВА – дәрігер эпидемиолог
Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығы Тараз қ.
Психоәлеуметтік кеңес берудің екі түрі бар (ПӘК):
Кеңес берудің мақсаты – АИТВ инфекциясының таралу қаупін азайту. Негізгі міндет – жұқтырмаған адамдарға жұқтыру қаупін төмендететін мінез-құлық дағдыларын меңгеруге көмектесу, ал жұқтырған клиенттер – басқаларға жұқтырмау және қажетті көмек пен қолдауды дер кезінде алу.
ТДК-АИТВ алдын алудың, сондай-ақ АИТВ байланысты медициналық көмектің маңызды бастапқы нүктесі. АИТВ тестілеудің оң нәтижесі бар адамдар медициналық қызмет көрсетуді, тұрақты эмоционалды қолдауды және әлеуметтік көмекті қоса алғанда, қызметтердің кең ауқымына ерте сатыда қол жеткізе алады. Теріс нәтижесі бар адамдар теріс мәртебесін сақтауда консультация, ұсынымдар және көмек ала алады. Туберкулезді емдеу мекемелері сияқты басқа да денсаулық сақтау қызметтерінің тығыз ынтымақтастығы ТДК қосымша артықшылығы болып табылады. АИТВ жұқтырғандардың 63%-ы туберкулезбен ауыратыны белгілі және мұндай біріктірілген инфекция АИТВ жұқтырғандардың аурушаңдығы мен өлімінің басты себебі болып табылады. Мұндай науқастарда туберкулездің алдын-алу және ерте емдеу арзан және тиімді араласу ретінде қолданыла алады.
Қазіргі уақытта ТДК жыныстық жолмен берілетін инфекциялардан (бұдан әрі – ЖЖБИ), нашақорлық пен ішімдікке тәуелділіктен емделетін кез келген адамға, репродуктивті орталықтар мен мекемелердің клиенттеріне, сондай-ақ жалпы халыққа және жастарға ұсынылады. Көптеген адамдар отбасы мен қоғамдастықтан шеттету мен кемсітушіліктен қорқып, АИТВ қызметтеріне қол жеткізуге қорқады, сондықтан ТДК қызметтері әрқашан құпиялылықты, анонимділікті және еріктілікті ескеруі керек. Кеңесші мен клиент арасындағы сенімділік медициналық қызмет көрсетуге деген көзқарасты және АИТВ алдын алу мәселелерін талқылауды жақсартады, әсіресе өте «жабық» тақырыптар талқыланады. Кеңес беру икемді және клиенттің қажеттіліктеріне сәйкес болуы керек, жеке адамдарға, ерлі-зайыптыларға, отбасыларға және балаларға арналған. Мазмұны мен тәсілдері ерлерге, әйелдерге, жасөспірімдерге, жастарға және осал топтарға инъекциялық есірткілерін тұтынатын адамдар (бұдан әрі – ИЕТА), жыныстық қызметкерлері (бұдан әрі – ЖҚ), ерлермен жыныстық қатынасқа түсетін ерлер (бұдан әрі – ЕЖЕ) ретінде қолданылады.
АИТВ анадан балаға берілуінің алдын алуға арналған ПӘК
Кеңес беру жүкті әйелдерге де, келешекте жүкті болатын әйелдерге де пайдалы болуы мүмкін. Ең дұрысы, әйелдер жүктілік пен отбасын жоспарлау туралы саналы таңдау жасай алуы үшін жүкті болмай тұрып ДТК қол жеткізуі керек. АИТВ-оң мәртебесі бар әйелдерге кеңес беру балалы болу-болмау туралы, жүктілікті тоқтату туралы шешім қабылдауға, жүктілікті сақтау шешімі кезінде АИТВ әлі туылмаған балаға берілу қаупін төмендету мақсатында антиретровирустық (АРВ) емдеуді қолдану мәселелерін, бала емізуді болдырмау мәселелерін, күйеуімен және жақын туыстарымен оған және балаға өзара қарым-қатынасты талқылауға көмектеседі егер бала АИТВ оң болса, қазіргі және болашақ балаларды жоспарлау туралы. Мүмкіндігінше және әйелдің келісімімен екі серіктес консультацияларға қатысуы керек.
Жұптарға арналған ПӘК
АИТВ жұқтырғанға дейінгі және кейінгі кеңес беру консультацияларға бірге барғысы келетін ерлі-зайыптыларға да кеңес беріледі. Тестілеуге дейінгі кеңес беру кезінде жұптар тест нәтижелері бойынша не істейтіндерін талқылап, нәтижелерді білу үшін осылай дайындала алады. Тесттен кейінгі кеңес ерлі-зайыптыларға АИТВ тестінің нәтижелерін түсінуге көмектеседі. Егер серіктестердің біреуі ғана жұқтырған болса, АИТВ дені сау серіктеске берілуін болдырмау үшін қауіпсіз жыныстық тәжірибеге көшу туралы талқылаулар бар. Ерлі-зайыптыларға кеңес беру неке алдындағы кеңестің бөлігі ретінде, әсіресе жастар үшін ұсынылуы мүмкін.
Балалар мен жасөспірімдерге арналған ПӘК
Балалар мен жасөспірімдер өздерін жұқтыруы немесе ата-анасының біреуі немесе екеуі де ЖИТС жұқтырған немесе қайтыс болған отбасының мүшесі болуы мүмкін. Консультацияларға ата-аналар да, балалар да қатысады. АИТВ-жұқтырған балалар арнайы кеңес беруді қажет етеді. Олар өздерінің ауруын түсінуі және қабылдауы керек, олар басқа балалар немесе ересектер тарапынан кемсітушілікке ұшырайды, олар отбасы мүшелерінің ауруын және өлімін көреді және олар әлеуметтік оқшаулау жағдайында өмір сүреді.
Жастарға кеңес беру олардың жастар тұратын жыныстық, эмоционалдық және әлеуметтік ортасын ескереді, есірткінің, ішімдіктің дәмін татудан бас тарту, көп әйелді жыныстық қатынастар және т. б. сияқты шешімдерді қабылдауға көмектеседі. АИТВ жұқтыру қаупі бірнеше есе артады. Көптеген жастар жасырын ДТК жөн көреді. Балалар мен жастарға кеңес беру кәмелетке толмаған азаматтардың құқықтары мен тәуелсіздігіне, сондай-ақ ата-аналардың өз балалары үшін жауапкершілігіне қатысты тиісті заңнаманы ескереді.
Халықтың осал топтарына арналған ПӘК
Ең алдымен, тестке дейінгі және кейінгі кезеңдерде АИТВ жұқтыру қаупін азайту жолдары талқыланады, бірақ ИЕТ, ЖҚ, ЕЖЕ есірткіні қолдану немесе қорғалмаған жыныстық қатынас сияқты белгілі бір мінез-құлықты өзгертуге ниеті немесе мүмкіндігі болмауы мүмкін екенін есте ұстаған жөн, өйткені жыныстық қызметтер әдетте жыныстық қызметкерлер үшін өмір сүру көзі болып табылады. Мұндай жағдайларда қауіпсіз әдістер талқыланады, мысалы, инелерді жеке пайдалану немесе инелерді және шприцтерді бірлесіп пайдалану, АИТВ-инфекциясының қан арқылы басқаларға берілуіне жол бермеу үшін, жыныстық қатынас арқылы АИТВ жұқтыруды болдырмау үшін мүшеқапты пайдалану. ЖЖБИ, В, С вирустық гепатиттері және олардың салдары, ЖИТС сатысы, аралас инфекциялар туралы ақпарат беру маңызды.
Нәтиже күмәнді болған кезде «серологиялық терезе» ұғымын түсіндіру өте маңызды, яғни. адам ағзасына АИТВ енгізгеннен кейін және 1, 3, 6 айға созылатын антиденелер пайда болғаннан кейін және АИТВ екінші қан сынағы жеткізілгеннен кейінгі уақыт кезеңі.
Пациенттер мен олардың туыстары үшін АИТВ тестілеудің оң нәтижесі туралы ақпарат айтарлықтай психологиялық жүктемелер тудырады. АИТВ диагнозы адам өмірінің барлық аспектілеріне, оның ішінде өмір сүру сапасы мен ұзақтығына, емдеу тиімділігіне, қаржылық мәселелерге, жұмысқа және қоғамның реакциясына сенімсіздік тудырады. Бұл мәселелер ашық талқылануы керек. Тестілеудің оң нәтижесі кезінде кеңес берудің басты мақсаты клиентке көмек пен қолдау көрсету болып табылады, онда АИТВ одан әрі берілуінің алдын алу: айналадағылар АИТВ-оң адамнан неғұрлым аз қорқатын болса, соғұрлым олар оған көмек көрсетуге дайын болады. Ең бастысы, клиент инфекцияның көзі екенін есте ұстауы керек және АИТВ жұқтырмас үшін жақын адамдар туралы ойлануы керек.
Пациенттер мен олардың туыстары үшін АИТВ тестінің оң нәтижесі туралы ақпарат айтарлықтай психологиялық ауыртпалық тудырады. АИТВ-инфекциясының диагностикасы адам өмірінің барлық аспектілерінде, соның ішінде өмір сапасы мен ұзақтығында, емдеудің тиімділігінде, қаржылық мәселелерде, жұмыста және әлеуметтік жауапта белгісіздік тудырады. Бұл мәселелерді ашық талқылау керек. Оң нәтиже берген кеңес берудің негізгі мақсаты – клиентке көмек пен қолдау көрсету, мұнда АИТВ одан әрі берілуінің алдын алу тақырыптардың бірі болып табылады: басқалар АИТВ-оң адамнан неғұрлым аз қорқатын болса, соғұрлым көп көмек көрсетіледі. Олар оны қамтамасыз етуге дайын болады. Ең бастысы, клиент инфекцияның көзі екенін ұмытпауы керек және олар АИТВ жұқтырмас үшін жақындары туралы ойлауы керек.
Қорытынды: АИТВ алдын-алудың негізгі әдісі-мінез-құлықты қауіпті немесе қауіпті емес немесе қауіпсіз етіп өзгерту және бұл үшін ең бастысы-адамның уәжін қалыптастыру. АИТВ тестке дейін және одан кейін кеңес беру бұл жұмыстың ажырамас бөлігі болып табылады.
АИТВ-инфекциясына қан тексерістің нәтижелерін
қалай түсіну керек
Жастар арасында санитарлық ағарту жұмысының кең көлемінде өткізілуіне байланысты, жастардың көпшілігі АИТВ/ЖИТС туралы және оның жұғу жолдарын жақсы біледі. Бірақ, қанды тестке тапсырып оның нәтижесіне келгенде дұрыс түсіне білмейді.
Тестен өткен қаннын үш түрлі нәтижесі болады:
1.Оң
2.Теріс
3.Күдікті
Егер тест оң нәтижелі болса – адам АИТВ-ны жұқтырған, яғни ол адамның қанында АИТВ-ға антиденелер анықталған.
Егер тест теріс нәтижелі болса – адам АИТВ-ны жұқтырмаған.
Егер тест теріс немесе күдікті болса – адам жұқтырған, бірақ, ағза талдау барысында қажетті антиденелерді әлі өндіріп үлгерген жоқ. Бұл жағдайда адам «терезе» кезеңінде болады. Оларды анықтау үшін 1-3, кейде 6 айға дейін уақыт керек. Сондықтанда тестті 3, 6 айдан кейін қайта өту қажет. «Терезе» кезеңінде АИТВ жұқтырылған адам басқа адамдарға өте қауіпті болып саналады, себебі вирус ағзада екінші тәулікте 1,5 миллион вирус өндіреді.
Қан оң нәтиже көрсеткенде, боз балалармен бой жеткендерге қандай әсер тигізетінін білеміз. Көбісінде қоршаған адамдарға ыза, кек, ашу, агрессия сезімдері пайда болады.
Өздереңізді, жақындарыңызды және сүйіктілеріңізді АИТВ-дан қорғау үшін тест тапсырудан қорқпаңыздар, әсіресе бірлесіп өмір сүру шешімге келген жастар.
