Жаңалықтар

Жамбыл облысында АИТВ-инфекциясының алдын алу және эпидемиологиялық бақылау шаралары тұрақты түрде жүзеге асырылып келеді. Осы бағыттағы жұмыстың сапасын бақылау және одан әрі жетілдіру мақсатында ағымдағы жылдың 7-11 сәуір күндері Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының мамандары өңірде жоспарлы мониторингтік іс-сапарда болды.

Іс-сапар құрамында орталықтың диагностикалық зертханасының басшысы Г.Тажибаева, дәрі-дәрмектерді басқару жөніндегі маман Г.Кикбаева, эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің эпидемиолог дәрігері А.Дербисалова және клиникалық қадағалау бөлімінің дәрігері А.Утегенова болды. Олар Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығы және бірқатар медициналық ұйымдардың қызметімен танысты.

Сапардың негізгі мақсаты – Жамбыл облысындағы медициналық мекемелерге АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға диагностика, алдын алу және медициналық көмек көрсету мәселелері бойынша кеңес беру – әдістемелік көмек көрсету.

Мамандар облыстық және қалалық перинаталдық орталықтарда, №6 қалалық емханада және Жамбыл облыстық қан орталығында болып, АИТВ-инфекциясының алдын алу бағытындағы жұмыстарды талдады.

Перинаталдық орталықтарда медицина қызметкерлеріне АИТВ-ның вертикальді берілуінің профилактикасы, жүкті әйелдер мен нәрестелерді тестілеу, төтенше жағдайлар кезінде әрекет ету алгоритмдері, зертханалық материалдарды жеткізу тәртібі, ақпараттық жүйелермен жұмыс жүргізу және есептік құжаттарды толтыру мәселелері бойынша кеңес берілді.

№6 қалалық емханада АИТВ-нің тігінен берілуінің алдын алу, халықтың негізгі топтарын тестілеу, вирусты С гепатитін емдеу қызметі, сенім пунктінің жұмысы және деректерді ақпараттық жүйелерге енгізу тәртібі бойынша оқыту ұйымдастырылды.

Жамбыл облыстық қан орталығында донорлар арасындағы эпидемиологиялық жағдайға, құжаттаманы  дұрыс жүргізілуіне   талдау жасалып, қызметкерлердің АИТВ бойынша білім деңгейі бағаланды.

Тексеру барысында мамандар Жамбыл облысында АИТВ-инфекциясының алдын алу және бақылау бағытында бірқатар жүйелі әрі нәтижелі жұмыстар жүргізіліп жатқаны атап өтті.

Сонымен қатар, алдын алу шараларының тиімділігін бұдан әрі арттыру үшін медициналық мекемелер қосымша тәжірибе алмасу қажет. Осы тұрғыда Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясын алдын алу орталығы мен медициналық мекемелер  арасындағы өзара ынтымақтастық маңызды рөл атқаратындығы айтылды.

Мамандар мұндай мониторингтік сапарлар тәжірибе мен білім алмасуға, сондай-ақ инфекцияның таралу қаупін төмендетуге себеп болатынына сенім білдірді.

Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу және оған қарсы күрес орталығының мамандары – эпидемиолог дәрігер С.Дулатбаева мен психолог М.Бегманова «Тараз-Болашақ» жоғары медициналық колледжінің педагогтері мен студенттеріне арналған семинар өткізді.

Семинардың негізгі мақсаты – АИТВ инфекциясының алдын алу, жастар арасында салауатты өмір салтын қалыптастыру, сондай-ақ болашақ медицина қызметкерлерінің кәсіби сауаттылығын арттыру болды.

Іс-шара барысында эпидемиолог дәрігер Сара Шадиярбекқызы Қазақстан Республикасындағы және Жамбыл облысындағы АИТВ/ЖИТС бойынша эпидемиологиялық жағдайға жан-жақты тоқталып, инфекцияның негізгі жұғу жолдары, таралу қаупі және алдын алу шаралары жөнінде толық ақпарат берді. Сонымен қатар, медицина қызметкерлері арасында кездесетін кәсіби қауіптер, атап айтқанда, биологиялық сұйықтықтармен ластанған құралдармен жұмыс істеу барысында туындайтын бес түрлі инвазивті апаттық жағдайлар нақты мысалдар арқылы түсіндірілді. Мұндай жағдайда сақталуы тиіс алгоритмдер мен жедел әрекет ету тәсілдері де кеңінен қарастырылды.

Психолог Мереке Сәбитқызы семинарда АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға қатысты стигма мен кемсітушілік тақырыбында баяндама жасап, қатысушыларға психологиялық қолдау көрсету, кәсіби этика және эмоционалдық тұрақтылықты сақтау мәселелеріне ерекше назар аударды. Болашақ медицина мамандарына науқаспен сенімді қарым-қатынас орнатудың маңыздылығы мен адамгершілік қағидаттары жайлы құнды кеңестер берілді.

Іс-шара соңында семинарға белсенді атсалысып, пайдалы ақпаратпен бөліскені үшін орталық мамандарына «Тараз-Болашақ» жоғары медициналық колледжінің  Алғыс хаттары табыс етілді.

Аталған семинар қатысушылардың қызығушылығын тудырып, оң пікірлерге ие болды. Осындай іс-шаралар болашақта да тұрақты түрде өткізіліп, жас мамандардың кәсіби дайындық деңгейін көтеруге ықпал етпек.

Ағымдағы жылдың 9 сәуір күні Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының диагностикалық зертханасының басшысы Г.Тажибаева және эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің эпидемиолог дәрігері А.Дербисалова Жамбыл облыстық қан орталығына жоспарлы мониторингтік сапар жасады. Бұл сапардың басты мақсаты – АИТВ инфекциясының алдын алу, сондай-ақ медициналық мекемелердің аталған бағыттағы жұмысына бақылау жүргізу және консультативті-әдістемелік көмек көрсету болды.

Жамбыл облыстық қан орталығына жасалған сапар барысында, ең алдымен, АИТВ инфекциясының алдын алу шараларының тиімділігі қаралды және бұл бағыттағы жұмыс сапасы бағаланды. Сонымен қатар,  АИТВ инфекциясы туралы білімін жетілдіру және донорлық қанға қатысты сақтық шараларын күшейту мәселелері қаралды.

Іс-шара барысында қаралған негізгі мәселелер

Эпидемиологиялық жағдайды талдау.

Сапар барысында, 2024 және 2025 жылдың үш айындағы эпидемиологиялық жағдай статистикалық тұрғыдан талданды. Донорлық қан қабылдау мен оны өңдеуге байланысты эпидемиологиялық мәліметтер, сондай-ақ АИТВ инфекциясының таралуы туралы ақпараттар қаралды. Бұл статистика донорлық қанның қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін аса маңызды.

Статистикалық есеп беру және құжаттаманы жүргізу.

Донорлық бөлімде статистикалық есеп беру №2 нысаны бойынша құжаттаманың дұрыс жүргізілуі маңызды мәселелердің бірі болды. Құжаттардың толық әрі уақытылы толтырылуы, сондай-ақ медициналық көрсеткіштер мен процедуралардың дұрыс тіркелуі қан сапасының сапалы болуын қамтамасыз етеді.

Қызметкерлердің білімін бағалау.

Донорлық бөлім қызметкерлерінің АИТВ инфекциясы мәселесі бойынша білімін бағалау жүргізілді. АИТВ инфекциясы туралы ақпараттың дұрыс әрі толық берілуі, сондай-ақ қызметкерлердің қауіпсіздік шараларына жауапкершілігі маңызды рөл атқарады. Бұл бағалау қызметкерлердің кәсіби деңгейін арттыру үшін үнемі жүргізіліп тұрады.

АИТВ тестілеу сапасын бақылау

Донорлық қанға жүргізілетін АИТВ тестілеу сапасы үнемі бақылауда тұруы қажет. Сапар барысында тестілеу процедураларының дұрыстығы мен сенімділігі тексерілді. Сонымен қатар, тестілеу процесінде қолданылатын әдістер мен технологиялардың қазіргі талаптарға сай болуы маңызды.

Қан компоненттеріне қойылатын талаптар

Донорлық қаннан алынған компоненттердің сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптар қаралды. Әрбір компоненттің қажетті талаптарға сай болуы донорлық қанның сапасын сақтауға және оны қажетті жағдайда қолдануға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, ақаулы өнімдер анықталған жағдайда оларды жою бойынша жұмыстардың дұрыс жүргізілуі маңызды.

Жамбыл облыстық қан орталығына жасалған мониторингтік сапардың нәтижесінде, АИТВ инфекциясының алдын алу шараларының жоғары деңгейде жүзеге асырылып жатқандығы анықталды. Сонымен қатар, біршама мәселелерді шешу үшін донорлық бөлімнің жұмысын одан әрі Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясын алдын алу орталығымен бірлесіп жетілдіру қажет.

Қорытындылай келе, АИТВ инфекциясының алдын алу мен медициналық мекемелердің осы бағыттағы жұмыстарын тиімді бақылау және бағалау жұмыстарының маңызы ерекше. Донорлық қан қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында үнемі бақылау жүргізіліп, қызметкерлердің кәсіби дайындықтары мен білімдері тұрақты түрде жетілдіріліп тұруы тиіс. Жамбыл облыстық қан орталығының қызметкерлері бұл бағытта атқарып жатқан жұмыстарын әрі қарай да жетілдіріп, АИТВ инфекциясының таралуына қарсы күресті жалғастыруы керектігі айтылды.

Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының дәрі-дәрмектерді басқару жөніндегі маманы Г.Кикбаева және эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің эпидемиолог дәрігері А.Дербісалова  АИТВ-инфекциясын алдын алу бойынша шараларды бақылау және бағалау, сондай-ақ консультативті-әдістемелік көмек көрсету мақсатында №6 қалалық емханасына жоспарлы мониторингтік сапар жасады. Бұл сапардың басты мақсаты — АИТВ инфекциясының алдын алу және емдеу шараларын тиімді жүзеге асыруды қамтамасыз ету, сондай-ақ медициналық мекемелердің аталған бағыттағы жұмысына бақылау жүргізу болып табылады.

Сапар аясында бірнеше маңызды бағыттар қаралды. Бірінші кезекте, АИТВ анадан балаға тігінен берілуін болдырмау үшін қабылданып жатқан шаралар тексерілді. Бұл орайда, емшек сүтін алмастырғыштармен қамтамасыз ету, сондай-ақ АИТВ-мен туған балаларға АРВ (анти-ретровирустық) емдеуді мониторингтеу жұмыстарының жүзеге асырылуы талқыланды. Мұндай шаралар анадан балаға инфекцияның берілуін алдын алуға бағытталған.

Екінші маңызды мәселе — облыс тұрғындарын, жүкті әйелдерді және олардың жыныстық серіктестерін АИТВ тестілеу бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар. АИТВ инфекциясының ерте анықталуы мен алдын алу үшін барлық тұрғындарға тестілеу шараларын жеткізу өте маңызды. Бұл АИТВ-ға қарсы күресте басты қадам болып табылады, себебі ерте анықталған жағдайлар тиімді емдеу шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

АИТВ-инфекциясына қатысты тағы бір маңызды бағыт — облыс бойынша АӨСА С вирустық гепатитін емдеу бойынша қызмет көрсету болды.

Сапар барысында төтенше жағдайлар, зерттеу материалдарын зертханаға жеткізу, ақпараттық жүйелерге деректерді енгізу сияқты күнделікті жұмыс мәселелері де қаралды. Бұл бағыттар да АИТВ-инфекциясын бақылау және алдын алу жұмыстарының тиімділігіне тікелей әсер етеді.

Сенім пунктінің қызметі мен есептік құжаттама жұмыстары да маңызды болып табылды. Сенім пункті-бұл АИТВ инфекциясымен күресу және профилактикалық шараларды жүзеге асыру үшін құрылады, оның мақсаты-тұрғындарға психологиялық қолдау көрсету, сондай-ақ ақпараттық және медициналық көмек көрсету.

Жалпы, №6 қалалық емханадағы мониторингтік сапардың нәтижелері көрсеткендей, АИТВ-инфекциясының алдын алу және бақылау бойынша қолға алынған шаралар белгілі бір деңгейде тиімді жүзеге асырылып келеді. Алайда, аталған бағытта жүргізілетін жұмыс пен шаралардың тиімділігін арттыру үшін қосымша ресурстар мен тәжірибе алмасу қажет. Осы тұрғыда Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясын алдын алу орталығы мен емханалар арасындағы өзара ынтымақтастық маңызды рөл атқарады.

🔰Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының диагностикалық зертханасының басшысы Г.Тәжібаева, дәрі-дәрмектерді басқару жөніндегі маманы Г.Кикбаева, эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің эпидемиолог дәрігері А.Дербісалова Жамбыл обыстық перинаталдық орталығының жұмыс барысымен танысты.
✅Бұл сапардың мақсаты – орталықтың жұмысын тексеру, ақпараттық жүйелердің тиімділігін бағалау және АИТВ-инфекциясының алдын алу шараларының сапасын арттыру.

🔰Қазақ дерматология және инфекциялық аурулар ғылыми орталығының диагностикалық зертханасының басшысы Г.Тәжібаева, дәрі-дәрмектерді басқару жөніндегі маманы Г.Кикбаева, эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің эпидемиолог дәрігері А.Дербісалова және клиникалық қадағалау бөлімінің дәрігері А.Утегенова Жамбыл облыстық АИТВ инфекциясын алдын алу орталығына жоспарлы мониторингтік іс-сапармен келді.
🔹Бұл сапардың мақсаты – орталықтың жұмысын тексеру, ақпараттық жүйелердің тиімділігін бағалау және АИТВ-инфекциясының алдын алу шараларының сапасын арттыру.
✅Іс-сапар барысында мамандар Жамбыл облыстық АИТВ инфекциясын алдын алу орталығының жұмысымен танысып, қалалық перинаталдық орталығында болып, жұмыс барысын тексерді.

🔰Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясын алдын алу орталығының мамандары, эпидемиолог дәрігері С.Дулатбаева және психолог М.Бегманова №6 қалалық емханасының алдын алу бөлімі қызметкерлеріне әдістемелік көмек көрсетті.
🔹2025 жылдың басынан бастап №6 қалалық емханасының жастар денсаулығы орталығында жастар арасында АИТВ инфекциясына экспресс-тест жүргізу басталды. Бұл тестілеу жастардың өз денсаулықтарын бақылап, ерте кезеңде АИТВ инфекциясын анықтау мақсатында қолға алынған. Сонымен қатар, тестілеу нәтижелері бойынша қажетті кеңестер беріледі. Арнайы осы жұмыстарды бақылау үшін барған мамандар АИТВ бойынша жауапты қызметкерлеріне алдын алу шараларын тиімді ұйымдастыру мен жүзеге асыру бойынша кеңестер берді.
✅Сондай-ақ, эпидемиолог дәрігер мен психолог алдын алу жұмыстардың сапасын арттыру үшін бірқатар кемшіліктерді түзеу қажеттігін атап өтті.​
🔹Емханада бірнеше маңызды бөлімдер жұмыс істейді, олардың ішінде: Жастар денсаулығы орталығы, зиянды әдеттерден бас тарту және салауатты өмір салтын насихаттайтын ЗОЖ кабинеті, жалпы денсаулықты сақтау және алдын алу шараларын жүргізетін Денсаулықты сақтау кабинеті, отбасын жоспарлау және репродуктивті денсаулық мәселелерімен айналысатын Отбасын жоспарлау кабинеті, кез-келген жастағы азаматтарға арналған Денсаулық мектебі, қарттар үшін арнайы арналған Қарттар мектебі.
🔹Бұл бөлімдер арқылы тұрғындарға профилактикалық тексерулер, кеңестер мен ақпараттар ұсынылады. Поликлиниканың психологтары өздеріне бекітілген жауапты мектептерінде және бір теміржол колледжінде АИТВ инфекциясының алдын алу бойынша семинарлар мен тренингтер өткізіп, студенттер мен мектеп оқушыларына салауатты өмір салтын қалыптастыруға бағытталған жұмыстарды жүргізеді.

🔰3 сәуір күні Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығының маманы, эпидемиолог дәрігері Д.Абдраманова «Денсаулық сақтау мамандары арасында АИТВ жұқтырғандарға қатысты стигма және кемсітушілік» тақырыбында семинар өткізді.
🔹Іс-шара Тараз қаласындағы перинаталдық орталықта өтті, оған 38 маман қатысты. Семинар барысында Дуйсенкуль Ескермесовна АИТВ-инфекциясы туралы қоғамдағы теріс пікірлер мен кемсітушілікке қарсы күресу жолдарын талқылады. Ол медициналық қызметкерлердің осы мәселелерге қатысты науқастарға деген адами көзқарастың маңыздылығын атап өтті. ​
✅Семинарға қатысушылар АИТВ туралы қоғамдық қабылдауды жақсарту үшін стигманы жоюдың маңызды қадамдары жайында пікір алмасты.

🔹2025 жылдың 2 сәуірінде Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясын алдын алу орталығының мәжіліс залында «Кибергигиена негіздері» тақырыбында семинар өтті. Бұл шараның мақсаты – медициналық қызметкерлердің ақпараттық қауіпсіздік деңгейін арттырып, олардың киберқауіпсіздік бойынша практикалық білімдерін дамыту, сондай-ақ, қазіргі уақытта өте маңызды болып табылатын ақпараттық технологиялардың дамуы мен оның медициналық салаға әсерін түсіндіру.
🔹Семинарды ақпараттау және АИТВ инфекциясын компьютерлік қадағалау бөлімінің меңгерушісі Ф.Кемелбекова жүргізді. Ол шара барысында қазіргі замандағы киберқауіптер мен олардан қорғану тәсілдері туралы сөз қозғап, медициналық ұйымдардың ақпараттық жүйелерін қорғаудың маңыздылығын атап өтті. Сонымен қатар, қатысушыларға интернеттің зиянды әсерлерінен сақтану, жеке деректерді қорғау және медициналық ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз ету туралы практикалық кеңестер берілді.

🔹2 сәуірде Жамбыл облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығының маманы, инфекционист дәрігер Г.Темірбекова «АИТВ, мерез және С гепатитінің анадан балаға берілуін алдын алу» тақырыбында семинар өткізді.
🔹Семинар Тараз қаласындағы перинаталдық орталықта өтті, оған 37 маман қатысты. Семинар барысында қатысушылар аталған инфекциялық ауруларды алдын алу бойынша заманауи әдістермен танысып, сондай-ақ жүкті әйелдерді осы инфекцияға уақытында анықтап, анықталған жағдайда анадан балаға берілуін алдын алу үшін емдеудің маңызды екенін түсінді.
🔹Гүлмира Қуандыкова қатысушыларға инфекцияның алдын алу және аурулардың ерте анықталуы бойынша практикалық ақпараттар мен ұсыныстар беріп, АИТВ, мерез және гепатит С ауруларын алдын алу және емдеу бойынша жұмыс қағидаларын түсіндірді.
✅Барлық қатысушыларға ақпараттық материалдар мен ұсыныстар беріліп, ауруларды алдын алу және емдеу бойынша сұрақтар қою мүмкіндігі ұсынылды.