Есепте қазіргі уақытта АРТ АИТВ ауыратын 18 миллионнан астам адам қабылдайтыны және көптеген адамдар әлі де емделуге қол жеткізе алмайтындығы көрсетілген, олардың көпшілігі АИТВ оң мәртебесі туралы білмейді. Бүгінгі таңда АИТВ ауыратын адамдардың 40% (14 миллионнан астам) өздерінің мәртебесі туралы білмейді. Олардың көпшілігі АИТВ жұқтыру қаупі жоғары адамдар қатарына кіреді, олар көбінесе қолданыстағы қызметтерге тестілеу үшін қол жеткізу қиынға соғады.
ДДҰ бас директоры доктор Маргарет Чен: «АИТВ — мен ауыратын миллиондаған адамдар әлі де өмірді сақтап қалу үшін қажетті ем ала алмайды, бұл АИТВ басқа адамдарға берілуіне жол бермейді», – деді. «АИТВ өзін-өзі тестілеу көптеген адамдарға АИТВ-мәртебесін білуге және емдеу мен алдын алу бойынша қызметтерге қолжетімділікті анықтауға мүмкіндік береді».
АИТВ өзін-өзі тексеру дегеніміз, адамдар сілекей немесе саусақтан алынған қанды қолдана отырып, үйде өздерінің мәртебесін біле алады. Нәтиже шамамен 20 минуттан кейін дайын болады. Оң нәтиже алған адамдарға растау тестін өткізу үшін медициналық мекемеге жүгіну ұсынылады. ДДҰ ұсынымдары бойынша оларға ақпарат пен кеңес беру, сондай-ақ алдын алу, емдеу және күтім жөніндегі қызметтерге дереу жіберу қажет.
АИТВ өзін-өзі тестілеу анықталмаған АИТВ ауыратын адамдардың көп санын қамту үшін мүмкіндіктер ашады және жекелеген адамдардың құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту, диагностиканы ерте сатыларда, яғни аурудың дамуына дейін қамтамасыз ету, қызметтерді адамдардың тұрғылықты жеріне жақындату және АИТВ тестілеуге сұраныс жасау жолындағы қадам болып табылады. Бұл әсіресе қолданыстағы қызметтерге қол жеткізуде кедергілерге тап болған адамдар үшін маңызды.
2005-2015 жылдар аралығында өз мәртебесін білетін АИТВ ауыратын адамдардың үлесі жаһандық ауқымда 12% – дан 60% – ға дейін өсті. Әлемде тестілеу қызметтерін пайдалану деңгейінің мұндай артуы АИТВ анықталған барлық адамдардың 80% астамының АРТ алуына әкелді.
World AIDS Day_RU
АИТВ тестілеуге қолжетімсіз кім қалады ?
АИТВ тестілеумен қамту халықтың әртүрлі топтары арасында төмен деңгейде қалып отыр. Мысалы, ерлер арасында АИТВ тестілеу, алдын алу және емдеу бойынша барлық қызметтермен жаһандық қамту көрсеткіштері әйелдерге қарағанда төмен.
АИТВ тестілеуден өткендердің тек 30% ер адамдар құрайды. Нәтижесінде АИТВ ауыратын ерлерде АИТВ анықтау ықтималдығы аз және антиретровирустық терапияны алу ықтималдығы аз және әйелдерге қарағанда АИТВ байланысты себептерден қайтыс болу ықтималдығы жоғары.
Бірақ кейбір әйелдер де назардан тыс қалады. Шығыс және Оңтүстік Африкадағы жасөспірім қыздар мен жас әйелдер арасындағы инфекция көрсеткіштері ер адамдар арасындағы ұқсас көрсеткіштерден сегіз есе жоғары. Әрбір бес қыздың (15-19 жас) біреуі АИТВ-мәртебесі туралы біледі.
Сонымен қатар, тестілеу деңгейі «халықтың негізгі топтары» мен олардың серіктестері арасында, әсіресе ер адамдармен жыныстық қатынасқа түсетін ер адамдар, секс-жұмыскерлер, трансгендер, инъекциялық есірткі қолданатын адамдар және түрмеде отырғандар арасында төмен болып отыр, бұл ересектер арасында жылына 1,9 миллион жаңа инфекцияның 44% құрайды.
АИТВ жұқтырған адамдардың серіктестерінің 70% да АИТВ ауырады. Осы серіктестердің көпшілігі қазір тексерілмейді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының жаңа нұсқаулары АИТВ жұқтырған адамдарға серіктестеріне олардың мәртебесі туралы айтуға және оларды тестілеуден өтуге ынталандыру бойынша нұсқаулық береді.
«Өзін-өзі тестілеуді ұсына отырып, біз адамдарға АИТВ – мәртебесін білуге, сондай-ақ серіктестерін хабардар етуге және оларға тестілеуден өтуге кеңес береміз, – деді ДДҰ АИТВ департаментінің директоры доктор Готфрид Хирншал (Gottfried Hirnschal). – Бұл өз мәртебесі туралы білетін және осыған байланысты шаралар қабылдай алатын адамдар санының өсуіне әкелуі керек. Өзін-өзі тестілеу әсіресе медициналық мекемелерге тестілеуді және өзін-өзі тестілеуді ұнататын адамдар үшін өте маңызды болады».
Өзін-өзі тестілеу ерлермен жыныстық қатынасқа түскен ер адамдар арасында АИТВ тестілеудің екі есеге жуық өсуіне әкелді, ал Кениядағы соңғы зерттеулер жүкті әйелдердің еркек серіктестері арасында АИТВ тестілеуді қолдану деңгейі стандартты әдістерді қолдану кезінде тестілеу деңгейінен екі есе жоғары екенін көрсетті.
Қазіргі уақытта 23 ел АИТВ өзін-өзі тестілеуді қолдайтын ұлттық саясат жүргізуде. Көптеген басқа елдер саясатты әзірлеуде, бірақ АИТВ өзін-өзі тестілеуді қолдану шектеулі болып қала береді. ДДҰ АИТВ өзін-өзі тексеруге арналған жиынтықтарды тегін бөлуді және қол жетімді бағамен өзін-өзі тексеруге арналған жиынтықтарды сатып алуға мүмкіндік беретін басқа тәсілдерді қолдайды. ДДҰ сонымен қатар қол жетімділікті кеңейту мақсатында шығындарды одан әрі азайту бойынша жұмыс істеуде. Жаңа басшылықтың мақсаты-елдерге пайдалану ауқымын кеңейтуге көмектесу.
ДДҰ Оңтүстік Африкадағы үш елге қолдау көрсетеді, олар ЮНИТЭЙД қаржыландыратын «STAR» жобасының аясында өзін-өзі тестілеуді кеңінен қолдана бастады, және көптеген басқа елдер бұл инновациялық тәсілді қызметтермен қамтылмаған адамдарға қол жеткізу үшін қолдану мүмкіндіктерін қарастыруда.
Гепатит-бұл бауырдың қабынуы, ол денсаулыққа бірқатар мәселелер тудыруы және өлімге әкелуі мүмкін. Олардың барлығы бауыр ауруының дамуына әкеледі, бірақ олардың арасында айтарлықтай айырмашылықтар бар, соның ішінде вирустың таралуы, аурудың ауырлығы, географиялық таралуы және алдын-алу әдістері. Атап айтқанда, В және С түрлері жүздеген миллион адамдарда созылмалы ауруды тудырады және цирроз мен бауыр қатерлі ісігінің ең көп таралған себебі болып табылады. Бүкіл әлемде шамамен 325 миллион адам В және/немесе С гепатитімен ауырады және бұл адамдардың көпшілігі үшін тестілеу мен емдеу қол жетімді емес.
Гепатиттің кейбір түрлерін вакцинация арқылы болдырмауға болады. ДДҰ жүргізген зерттеу нәтижелері бойынша, егер вакцинация, диагностикалық тестілеу, дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпараттық-түсіндіру науқандары жүргізілсе, 2030 жылға қарай табысы төмен немесе орташа елдерде шамамен 4,5 миллион мезгілсіз өлімнің алдын алуға болады. ДДҰ ұйымның барлық мүше-мемлекеттері мақұлдаған гепатитке қарсы күрес жөніндегі жаһандық стратегиясының мақсаты-2016-2030 жылдар аралығында жаңа инфекция жағдайларының санын 90% және өлім-жітімді 65% азайту
Тараз қ.
Төле би даңғылы, 64г
+7 (7262) 45-65-32
aidstaraz@med.mail.kz
Біз әлеуметтік желідеміз
© 2021