2019 жылдың 12 қарашасында Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және оған қарсы күрес орталығының эпидемиолог дәрігері Т. М. Мамедова № 41 мектеп оқушыларына дәріс оқыды. АИТВ-ның алдын алу, АИТВ-ның берілу жолдары, АИТВ-мен өмір сүретін адамдарды стигма және кемсіту мәселелері талқыланды. Сондай-ақ Қазақстан Республикасы мен Жамбыл облысында АИТВ бойынша статистикалық-эпидемиологиялық жағдай келтірілген. «АИТВ туралы аңыздар мен шындық» тақырыбында бейнеролик көрсетілді. Іс-шарамен 52 адам қамтылды.
Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының мамандары Р. Х. Жәкенова мен М. С. Бегманова № 17, 29 және 55 орта мектептерінде «Дүниежүзілік ЖИТС қарсы күрес науқаны, АИТВ/ЖИТС-тың алдын алу, берілу жолдары, Қазақстан Республикасы мен Жамбыл облысындағы эпидемиологиялық ахуал» тақырыбында дәріс оқыды. Оқушылардың сұрақтарына толық жауаптар берілді.
Жоғары Жамбыл политехникалық колледжінде дәріс өткізілді. Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының педагогы Р.Жәкенова, Жамбыл облыстық психикалық денсаулық орталығының психиатры Д. Оспанова және «Жастар» орталығының психологтары Жайлау Сымбат және Жаркимбекова Ақерке өткізді.
ЦПЗ психиатры және «Жастар» орталығының психологтары стресс тақырыбын ашты, стресс себептері мен оның салдары талқыланды. Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының педагогы Р.Жакенова АИТВ/ЖИТС алдын алу, берілу жолдары, АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға қатысты стигма мен кемсітушілікке жол бермеу, Қазақстан Республикасы мен Жамбыл облысында АИТВ бойынша эпидемиологиялық жағдай туралы айтып, сонымен қатар, жыл сайын 5 қараша мен 5 желтоқсан аралығында Дүниежүзілік ЖИТС қарсы күрес кампаниясы өткізілетіні туралы мәлімет берді. Іс-шара 2019 жылы 11 қарашада өткізілді, 80 адам қамтылды.
2015 жылдың 11 қарашасында Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының маманы дәрігер-эпидемиолог С.Ш.Дулатбаева Жамбыл облыстық ауруханасының медицина қызметкерлеріне арналған семинар өткізді. Семинар мақсаты: семинарға қатысушыларды АИТВ-инфекциясын кәсіби жұқтырудың алдын алу шараларына үйрету, дәрігерлердің назарын аурудың ерте кезеңдерінде анықтауға аудару, сондай-ақ АИТВ өмір сүретін адамдарды әлеуметтік-құқықтық қорғаумен таныстыру.
ЖИТС-пен күрес жөніндегі Жамбыл облыстық орталығының эпидемиолог-дәрігері С.Ш.Дулатбаева ҚР және Жамбыл облысындағы АИТВ-жұқпасының эпидемиологиялық жағдайымен таныстырды. Семинарда «Клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша адамдардың АИТВ-инфекциясының бар-жоғына міндетті құпия медициналық тексеру қағидаларын бекіту туралы» ҚР ДСМ және ӘД 23.06.2015 ж. №508 бұйрығына сәйкес клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша пациенттерді тексеру мәселелері толық қаралды. АИТВ-инфекциясын жұқтыру мүмкіндігін көрсететін оппортунистік аурулары бар адамдарды міндетті құпия медициналық тексеруге ерекше назар аударылды.
Медициналық манипуляцияларды жүргізу барысында туындауы мүмкін төтенше жағдайлардың үлгілері егжей-тегжейлі қарастырылды.Төтенше жағдайдың әрбір түрі үшін тиісті іс-шаралар ұсынылды.Тыңдаушылардың назары АИТВ-инфекциясын кәсіби жұқтырудың алдын алу мақсатында жүргізілген бақылаудан кейінгі алдын алуды дереу жүргізуге, кейіннен ЖИТС ОО мамандарына кеңес бере отырып, төтенше жағдайларды тіркеу журналында жарақаттар жағдайларын есепке алуға, сондай-ақ қажет болған жағдайда антиретровирусқа қарсы терапия жүргізуге баса назар аударылды.
7 қараша 2019 жылы №45 мектеп-гимназиясында Дүниежүзілік ЖИТС қарсы күрес кампаниясына арналған дәріс өткізілді. ЖИТС ОО алдын алу бөлімінің әлеуметтанушы М.С.Бегманова «Қоғамдастықтың шешуші рөлі» науқанының ұраны, оның міндеттері, мақсаттары, стигма және кемсітушілік туралы айтты. Сонымен қатар, ҚР және Жамбыл облысындағы АИТВ/ЖИТС эпиджағдайлары, берілу жолдары және алдын алу шаралары туралы ақпарат берді. Сондай-ақ, жасөспірімдердің денсаулығын түрлі аурулардан қорғау мақсатында АИТВ-инфекциясының өзектілігіне байланысты осындай іс-шаралар үнемі өткізіліп тұрады.
ЖИТС-пен күрес науқаны кезеңінде ЖИТС індетінің әрқайсысына әсер етіп, салауатты өмір салтына, адам құндылығын бекітуге және қорғалмаған жыныстық қатынас, есірткі, зорлық-зомбылық, маскүнемдік сияқты құбылыстарды теріске шығаруға тырысу мүмкіндігі бар. Тек педагогтар мен ата-аналардың медициналық қызметкерлерінің бірлескен күш-жігері арқылы ғана жасөспірімдердің АИТВ алдын алу шаралары туралы білімін арттыруға қол жеткізуге болады.
2019 жылдың 7 қарашасында Тараз мамандандырылған колледжінде Дүниежүзілік ЖИТС қарсы күрес кампаниясына арналған «Өрт қауіпсіздігі» бөлімінің студенттерімен семинар өткізілді. ЖИТС ОО алдын алу бөлімінің дәрігерлері Қ.Б.Аушенова мен Т.М.Мамедова «Қоғамдастықтың шешуші рөлі» науқанының ұраны, оның міндеттері, мақсаттары, стигмасы мен кемсітушіліктері туралы айтты. Сонымен қатар, ҚР және Жамбыл облысындағы АИТВ/ЖИТС-тың эпиджағдайлары, берілу жолдары және алдын алу шаралары туралы ақпарат берді. «Жан-Нұр» жастар орталығының психологы Г.Б.Қалдыбаева мәселе тек жастар үшін ғана емес, сонымен қатар болашақ қызметкерлердің жауапкершілігі ретінде де маңызды. Алынған білім тәжірибеде қолданылуы тиіс. Семинар соңында бейнероликтер көрсетілді.
Жамбыл облысында Дүниежүзілік ЖИТС күрес күніне арналған айлық басталды
5 қараша күні Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығында Дүниежүзілік ЖИТС қарсы күрес күніне арналған айлық басталды. Айлық баспасөз конференциясын ашты, оған аймақтық БАҚ өкілдері шақырылды.
Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының бас дәрігері Ерлан Исмагуловтың айтуынша, 1 желтоқсанда бүкіл әлем бойынша атап өтілетін ЖИТС қарсы күрес күніне арналған іс-шаралар ЖИТС қарсы іс-қимылда қоғамдастықтың негізгі рөлін мойындауға мүмкіндік береді. Олардың қатарына АИТВ өмір сүретін немесе одан зардап шеккен адамдар тобы, көктамырішілік есірткіні тұтынушылар және секс-бизнес қызметкерлері, әйелдер мен жастар, денсаулық сақтау қызметкерлері, қоғамдық ұйымдар мен халық белсенділері кіреді.
Баспасөз конференциясы барысында тілшілер ЖИТС орталығының әр түрлі бөлімдері мамандарының сөздерін тыңдады, сондай-ақ өздерінің көптеген сұрақтарына жауап алды.
Бірінші кезекте кездесуге қатысушыларға Жамбыл облысындағы эпидемиологиялық жағдай бойынша көрсеткіштер айтылды. ЖИТС ОО эпидемиологиялық қадағалау бөлімінің меңгерушісі Гүлжан Қалметова ағымдағы жылы облыс бойынша АИТВ-жұқпасымен 80 адам анықталғанын, оның ішінде 73 ҚР азаматы мен жеті шетел азаматы, өткен жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш төмендегенін атап өтті:анықталған 84 адамның төртеуі шетелдік азаматтар.
– 2019 жылдың 1 қазанына Жамбыл облысында барлығы 1349 АИТВ-жұқпасының жағдайы тіркелді, оның 69%-ы ер адамдар, 31%-ы әйелдер, – деп хабарлады спикер. – Инъекциялық есірткіні қолданған кезде АИТВ жұқтыруына 50%, жыныстық жолмен жұқтыруына- 43%, басқалары-7% келеді. АИТВ барынша жұқтыру 20-дан 49 жасқа дейінгі (87%) ауқымға келеді.
Одан кейін Жамбыл облыстық ЖИТС орталығының АИТВ жұқтырғандарға және ЖИТС ауыратын науқастарға емдеу-алдын алу көмегін көрсету бөлімінің меңгерушісі Фируза Ниязалиева Қазақстанда емделушілерді емдеуде жылдам тиімділікті көрсететін соңғы ұрпақтың антиретровирустық препараттарының қолданылатынын атап өтті.
ЖИТС орталығының иммундық-ферменттік зертханасының маңызды жұмысы туралы, АИТВ-инфекциясына адамдарды анықтау әдістері туралы оның меңгерушісі Венера Кәрімова хабарлады, жылдан жылға АИТВ тестіленушілер саны ұдайы өсуде. Егер 2017 жылы АИТВ-тестінен 143127 адам өтсе, 2018 жылы — 147559 адам өтті.
Сонымен қатар, кездесу барысында халықтың негізгі топтарына қызмет көрсету үшін құрылған ЖИТС ОО Достық кабинеті ерекше сұранысқа ие екені айтылды.
— Бүгінде кедергілерді жоюға мүмкіндік беретін қоғамдастықтарды жұмылдыру қажет, – деп қорытындылады ЖИТС ОО алдын алу бөлімінің меңгерушісі Ғалия Садыбекова. — Ол халықтың ақпараттандырылуын арттыруға, күн тәртібінде ЖИТС мәселесін сақтауға және адам құқығын қорғауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. АИТВ байланысты Стигма тек жеке адамның өміріне ғана емес, жалпы қоғамның дамуына да теріс әсер етеді, ол тестілеуден бас тартуға және медициналық көмекке уақтылы жүгінуден бас тартуға әкеп соғады. АИТВ-инфекциясы бар адамдар бұрынғысынша өз мәртебесін жасырады, өйткені қоғамның оларға төзімділігіне сенімді емес және қорғалмаған жыныстық қатынасқа түсуді жалғастырады, осылайша АИТВ жұқпасын одан әрі таратады.
Іс-шараның қорытынды аккорды ЖИТС ОО қызметкерлерін тілшілерге алдын алу әдістерін кеңінен ақпараттандыру арқылы АИТВ және ЖИТС белсенді бірлескен күрес жүргізуге шақыру болды.
Ұйымдастырушы: Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығы ЖИТС күрес жүргізу күніне орай баспасөз- конференциясының баспасөз-релизі
Бүкіл әлемде жыл сайын ЖИТС күрес күні атап өтіледі. 2019 жылы бұл күн «Қоғамдастықтардың шешуші рөлі» ұранымен өтеді.
Жамбыл облысында 5 қараша мен 5 желтоқсан аралығында ЖИТС күрес күніне арналған айлық өтеді.
Қазіргі уақытта АИТВ және ЖИТС-бұл медицина немесе жеке адамдар тобының мәселесі ғана емес, бұл жалпы қоғамның мәселесі.
ЖИТС пайда болуы қоғамды адам құқығы, гуманизм, қауіпсіздік және төзімділік сияқты әлеуметтік өмірдің қалыптасқан ұғымдарына жаңаша қарауға мәжбүр етті.
Жастар ортасында қауіпті әрекеттердің көбеюі, мысалы, инъекциялық есірткілерді пайдалану, қорғалмаған жыныстық қатынас жасау, халықтың едәуір бөлігінің жыныстық сауатсыздығы АИТВ-инфекциясының таралуына себеп болды.
АИТВ байланысты стигма тек жеке адамның өміріне ғана емес, жалпы қоғамның дамуына да теріс әсер етеді. Стигма тестілеуден және уақытылы медициналық көмекке жүгінуден бас тартуға әкеледі. АИТВ-инфекциясы бар адамдар бұрынғысынша өз мәртебесін жасырады, өйткені қоғамның оларға төзімділігіне сенімді емес және қорғалмаған жыныстық қатынас жасауды жалғастырады, осылайша АИТВ одан әрі таратады.
– 2019 жылдың 1 қазанына Жамбыл облысында АИТВ-инфекциясының 1349 жағдайы тіркелді,оның 69% – ы ер адамдар, 31% – ы әйелдер, – деді Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының бас дәрігері Ерлан Исмағұлов. – Инъекциялық есірткіні қолданған кезде АИТВ жұқтыруына 50%, жыныстық жолмен жұқтыруына 43%, басқалары — 7% келеді. АИТВ барынша жұқтыру 20-дан 49 жасқа дейінгі (87%) ауқымға келеді. Әлеуметтік-кәсіби мәртебесі бойынша АИТВ жұқтырғандардың 54% жұмыс істемейтін тұлғалар, жұмыс істейтіндер — 15% құрады.
Спикерлер: Исмагулов Ерлан Толалиевич – ЖИТС ОО бас дәрігері, Қалметова Гүлжан-эпидемиологиялық бөлімнің меңгерушісі, Ниязалиева Фируза-емдеу бөлімінің меңгерушісі, Каримова Венера- ИФТ зертханасының меңгерушісі, Садыбекова Ғалия-алдын алу бөлімінің меңгерушісі.
Өткізілетін күні : 5 қараша 2019 жыл
Уақыты: 10:00-11:00
Өткізу орны: Таразқ., . Төле би көш.64 г, конференц-зал, 1 қабат.
2019 жылдың 18 қазанында 2019-2020жж. арналған бекітілген бірлескен жоспарға сәйкес, Жамбыл облыстық ЖИТС алдын алу және онымен күрес жүргізу орталығының әлеуметтанушысы М. С. Бегманова № 43 орта мектептің 9 сынып оқушыларына дәріс оқыды. Іс-шарада АИТВ алдын алу әрекеттері, «АИТВ-мәртебе» деген не, АИТВ тестілеу әдістері туралы мәселелер қаралды. Оқушыларға «АИТВ туралы аңыздар мен шындық» тақырыбында бейнеролик көрсетілді.
2019 жылы 24 қазанда ЖИТС орталығының әлеуметтанушысы М. С. Бегманова Тараз қаласы №48 ОМ 9-11 сынып оқушыларымен «Жастар арасында АИТВ/ЖИТС алдын алу» тақырыбында дәріс өткізді. Сондай-ақ, жастарды АИТВ жұғу жолдарын туралы білімдерінің маңыздылығын атап өтті. Осы уақытқа дейін вирусты толығымен емдейтін вакциналар мен дәрі-дәрмектерді әзірге әзірлеу мүмкін емес. Дәріс «сұрақ-жауап» түрінде өткізілді. Жәндіктер мен жануарлардың шағуы арқылы, қан кету жарақаттары бар төбелес кезінде және ЖКО кезінде медициналық көмек көрсету кезінде АИТВ берілу жолдары түзетілді. АББМ таратылды.
